Du ju spik mađarul?

„Došla sam u školu po sina i povezli smo kući i njegovog druga. U jednom trenutku sam shvatila da dečaci na zadnjem sedištu razgovaraju na engleskom. Moj sin ide u mađarski razred, nesiguran je u srpskom jeziku, a njegov drug je iz srpskog odeljenja”, priča nam Dora V. koja odlično govori srpski i sebi prebacuje što sina nije više motivisala da i on nauči jezik.

Priča ove majke, i pored medijske popularnosti naslova da u Subotici deca iz srpskih i mađarskih porodica razgovaraju na engleskom, ipak, nije uobičajena slika. Prema iskustvu prosvetnih radnika, novinara koji prate ovu oblast ali i roditelja, deca koja se druže mogu naravno da se sporazumeju i bez engleskog, ali svi ističu da je veći problem što nema dovoljno nacionalno mešovitih druženja.

U Subotici se oduvek jezik sredine učio ili u nacionalno mešovitoj porodici, ili kroz igru, druženje, na ulici i na igralištu. Kada to izostane, za decu koja nastavu pohađaju na mađarskom jeziku ostaju dva puta nedeljno obavezni časovi srpskog jezika kao nematernjeg u osnovnoj ili u srednjoj školi. Deci koja uče na srpskom jeziku ostavljena je alternativa da biraju da li će fakultativno da slušaju mađarski jezik. Uglavnom, izaberu da ne slušaju.

Međutim, rezultat ne bi bio bitno drugačiji i da ga pohađaju, kao kada je to bio obavezan predmet, jer višedecenijsko iskustvo iz tog perioda govori da gotovo niko nije naučio mađarski u školi. Nastavni planovi i programi za učenje i mađarskog i srpskog jezika kao nematernjeg bili su nezanimljivi, neusklađeni sa uzrastom deteta i uglavnom nepraktični.

Jedan profesor iz srednje škole to opisuje ovako: „Sa decom radim ’Most na Žepi’ od Ive Andrića, a posle škole oni ne umeju u pekari da traže kilogram hleba na srpskom jeziku”.