Kulture sveta u Skladištu: Dani meksičke kulture

I ove jeseni u okviru ciklusa "Kulture sveta u Skladištu" Fondacija “Danilo Kiš“ u saradnji sa Ambasadom Meksika iz Beograda organizuje Dane meksičke kulture u okviru kojih će ljubitelji interesantnih priča ovoga puta biti u prilici da se upoznaju sa delom španskog reditelja Luisa Bunjuela i da pogledaju izložbu „Meksički film na plakatu“. Tokom oktobra nas očekuju projekcije filmova Luisa Bunjuela, kao i predavanje o životu i radu ovog istaknutog umetnika, značajnog za razvoj filma, koje će održati Petar Mitrić, selektor Festivala evropskog filma Palić. Ulaz je slobodan. PROGRAM utorak, 4. oktobar 19.00 – Izložba: „Meksički film na plakatu“ 19.00 – Predavanje: „Bunjuel u Meksiku“ 20.00 – Projekcija filma: „Nazarin“ sreda, 12. oktobar 19.30 – Projekcija filma: "Uspon u nebo" sreda, 19. oktobar 19.30 – Projekcija filma: "Iluzija putuje tramvajem" sreda, 26. oktobar 19.30 – Projekcija filma: "Velika lobanja" Ulaz na sve programe je slobodan. Izložba “Meksički film na plakatu“ Izložba „Meksički film na plakatu“ sastoji se od 21 plakata, dizajniranih od strane umetnika komunističkog bloka u periodu između 1940. i 1970. godine. Plakati predstavljaju njihov pogled na meksički film i predstavljeni su na izložbi otvorenoj 2010. godine u Akademiji San Karlos u glavnom gradu Meksika. Ilustracije oslikavaju neke od najboljih meksičkih filmova Zlatnog doba, prikazanih u zemljama Istočne Evrope: Poljska, Bugarska, Mađarska, Rumunija, Rusija, kao i Kuba. Originalni plakati nastali su povodom pedesetogodišnjice Filmoteke UNAM-a, zajedno sa prikazivanjem nacionalnih filmova iz 40-ih i 70-ih godina. Materijali pripadaju kolekciji od 52 dela iz arhive Filmoteke Nacionalnog autonomnog univerziteta u Meksiku (UNAM), koja je 2010. godine proslavila pola veka svoga postojanja. Izložba prikazuje suštinu nacionalnog filma, sadržaj, kao i poruku. Omar Martin je istakao kako grafičke umetnike sa Kube, iz Poljske, Rusije, Bugarske, Mađarske na plakatima koje su dizajnirali nije interesovalo da prikažu velike zvezde meksičkih filmova, nego socijalnu nit filmova. Plakati ne oslikavaju lepotu Marije Feliks u filmu „Rio eskondido“, nego sukob učiteljice iz ruralnog naselja i njegovog namesnika, naglašavajući socijalni karakter filmova. Izloženi plakati dostižu vrednost umetničkog dela, a osim toga svet je saznao za rad umetnika čiji su plakati obišli veliki deo planete. Među najreprezentativnijim plakatima izložbe, koja oslikava Zlatno doba meksičkog filma, nalaze se naslovi poput: „Makario“ (1959) Roberta Gavaldona, „Anđeo istrebljivač“ (1962) Luisa Bunjuela, „Crni vetar“ (1965) Servanda Gonsalesa, „Marusijini zapisi“ (1976) Migela Litina, „Ostrvo usamljenih ljudi“ (1974) Renea Kardona Mlađeg, „Predosećaj“ (1974) Luisa Alkorise, „Rid, pobunjeni Meksiko“ (1973) Paula Ledaka, „Sudar“ (1973) Emilija Fernandesa, „Animas Truhano“ (1961) Ismaela Rodrigesa. Predavanje "Bunjuel u Meksiku" Luis Bunjuel je nesumnjivo jedan od najznačajnijih filmskih autora XX veka, koji je promenio pristup ovoj umetnosti još u ranoj fazi, dok je i sama kinematografija bila mlada, udahnjujući joj duh slobode u umetničkom i životnom smislu. Kao umetnik slobodnih shvatanja i borac protiv svake dogme Bunjuel je oduvek nailazio na sukob sa vladajućim strukturama, kako u Francuskoj, gde je započeo karijeru u okviru nadrealističkog pokreta, tako i u rodnoj Španiji koju je morao da napusti nakon građanskog rata i uspona diktature generala Franka. Nakon boravka u Americi i nerazumevanja Holivuda za njegove revolucionarne ideje Bunjuel odlazi u Meksiko sredinom 40-tih godina XX veka u vreme kada je ova latinoamerička zemlja bila među vodećim filmskim industrijama u svetu. U Meksiku Bunjuel počinje gotovo od nule bruseći svoj talenat do savršenstva, stvarajući nezaboravne filmove kojima je zadužio svetsku filmsku baštinu zauvek. Priča o Bunjuelu i Meksiku je priča o usponu jednog umetnika od poniženog ikonoklaste do velikana svetske umetničke prakse. Ciklus filmova Luisa Bunjuela Luis Bunjuel je široj publici poznat kao španski reditelj, međutim on je 1949. godine dobio meksičko državljanstvo i u Meksiku živeo i stvarao do svoje smrti 1983. godine. Bunjuel je u ovoj zemlji snimio čak 29 svojih ostvarenja. Za publiku današnjice, zasićenu visokobudžetnim filmovima holivudske produkcije, Bunjuelova genijalna ostvarenja predstavljaju pravo osveženje. Tako, na primer, za razliku od većine njegovih filmova (drame i tragedije), „Velika lobanja“ pripada žanru komedije, tačnije komedije intrige, veoma popularne u hispanskom svetu. Glumačku postavu filmova čine neka od najvećih imena meksičke kinematografije: Andres Soler, Rosario Granados, Gustavo Roho i npr. Fernando Soler, koga legendarni španski režiser angažuje i u porodičnoj melodrami crno-bele produkcije “Kći prevare”. Pored ostalih filmova skrećemo pažnju i na film “Uspon u nebo”, u kome bi domaće gledalište moglo da prepozna ideju ostvarenu u filmu Slobodana Šijana “Ko to tamo peva”, ili film “Nazarin” koji je nastao po delu španskog pisca Peresa Galdosa, kojeg je Bunjuel veoma cenio. Nazarin (Nazarín, Luis Buñuel, 1959, ’94) U Meksiku s početka dvadesetog veka skromni sveštenik Nazarin deli svoju nemaštinu sa siromašnima koji žive u okolini Ćanfine gostionice. Pošto je pružio zaštitu prostitutki koja je izazvala požar u gostionici, Nazarin se oseća obaveznim da napusti to mesto. Na tom putu njegove aktivnosti izazivaju niz sukoba koji se suprostavljaju njegovoj viziji hrišćanskog milosrđa. Uspon u nebo (Subida al cielo, Luis Buñuel,1952, ’74) Mladi Oliveiro mora da prekine svoj medeni mesec na moru zbog toga što je njegova majka donja Ester na samrti. Majka traži od Oliveira da ode u Petatlan po advokata Figeroa kako bi mogla da sastavi testament. Oliveiro kreće na put u rasklimatanom autobusu kojim upravlja vozač Silvester. Tokom puta mladić će morati da se izbori sa čitavim nizom nepredvidivih situacija, kao i sa senzualnom i koketnom Rakel koja je uporna u želji da vodi ljubav sa Oliveirom. Iluzija putuje tramvajem (La ilusión viaja en tranvía, Luis Buñuel, 1954, ’82) Saznavši da će tramvaj br. 133, u kojem su radili celog života, da se povuče iz upotrebe, Kaireles i Tarahas se napijaju i odlučuju da ga ukradu. Te noći prevoze eklektičnu grupu putnika koja uključuje jednog finog gospodina, dve monahinje, jednog profesora i njegove učenike i nekoliko kasapina. Sledećeg jutra Kaireles i Tarahas pokušavaju da vrate tramvaj, ali se suočavaju sa jogunastim Papa Piniljosem, penzionisanim inspektorom koji hoće da ih prijavi. Velika lobanja (La gran calavera, Luis Buñuel, 1949, ’92) Udovac, bogataš i pijanac Ramiro dozvoljava svojoj deci Viktoriji i Eduardu da ga iskorišćavaju, kao i svom bratu lenjivcu Ladislavu i snahi Milagros. Očajan, njegov brat Gregorio odlučuje da ga ubedi da su bankrotirali i da njegova porodica mora da radi da bi preživela.