10 godina od osnivanja prvog Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne manjine

Od kada je 23. februara 2003. godine osnovan prvi Nacionalni savet bunjevačke nacionalne manjine, prema rečima sadašnjeg predsednika Saveta, udareni su temelji bunjevačke nacionalne zajednice. Bunjevci su kroz rad Nacionalnog saveta stekli  prava, kao i ostale nacionalne zajednice u oblastima obrazovanja, kulture, informisanja i službene upotrebe jezika.

Da bi pravo u oblasti službene uptrebe jezika u celosti mogli iskoristiti, Bunjevci moraju govor pretvoriti u jezik, odnosno čeka ih  standardizacija jezika. To je polje, zajedno sa obrazovanjem, za koje su vezani mnogi planovi.

Jedan od planova bunjevačke nacionalne zajednice, odnosi se i na osnivanje Zavoda za kulturu, koji bi omogućio zaštitu nematerijalne kulturne baštine.

Govor Branka Pokornića povodom obeležavanja „Dana formiranja prvog nacionalnog saveta 23.02.2003“

Za 10 godina rada Nacionalnog saveta postignuti su značajni rezultati, Ali moramo naglasiti da je pređen težak put pun izazova. Bilo je poteškoća, smetnji, sputavanja I negiranja, Ali se nismo predali. Danas as ponosom možemo reći da je postignuto najvažnije: Bunjevačka naconalna zajednica priznata je u Republici Srbiji.

Prvi Nacionalni savet, koji je udario temelje postojanja bunjevačkog nacionalnog bića, formiran je 23.02.2003.godine. Tokom prvih godina rada trebalo je institucionalno postaviti rad kako kancelarije tako I odbora:

• Za obrazovanje
• Za kulturu
• Za obaveštavanje
• Za službenu upotrebu jezika I pisma

Nije bilo lako i jednostavno. Bilo je dosta nepoznanica, nedostataka u zakonskim rešenjima I načinu finansiranja na nivou države I ministarstava, institucija AP Vojvodine, lokalne samouprave, Ali išlo se korak Po korak, savladavane su se prepreke a rezultati nisu izostali.

Donošenjem Zakona o nacionalnim savetima 2009. Godine mnoge nepoznanice su otklonjene. Definisan je između ostalog I način formiranja posebnog biračkog spiska, Kao I izbori za Nacionalni savet na neposredni demokratski način.

Oformiti poseban birački spisak bunjevačke nacionalne zajednice in malo nije bio lak I jednosatavan zadatak. Angažovanjem svih institucija u nacionalnoj zajednici uspelo se, te je do nadležnog ministarstva dobijeno rešenje da je bunjevačka nacionalna manjina stekla uslove da može na neposrednim demokratskim izborima da izabere svoj novi saziv Nacionalnog saveta što je I sprovedeno 2010. Godine.

I tako danas nakon 10 godina upornosti I rada možemo zaključiti da se dosta odmaklo u ostvarivanju svojih prava u sve četiri oblasti u poređenju as zakonskim rešenjima.

U obrazovanju prva odeljenja za izučavanje „Bunjevačkog govora as elementima nacionalne kulture“ oformljena su školske 2007/2008. Godine u 9 škola do 1-4 razreda, as oko 70 učenika. Danas je postignut vidan napredak I u školskoj 2012/2013. Godini imamo upisano 338 učenika u 12 škola odnosno 18 odeljenja as daljom tendencijom porasta jer se izborni predmet „Bunjevački govor as elementima nacionalne kulture“ do školske 2010/2011. izučava I do 5-8. Razreda.

U oblasti kulture prilikom formirnja prvog nacionalnog saveta bilo je 6 institucija kulture dok danas imamo 12 registrovanih institucija as preko 1500 članova I as značajnim kulturnim manifestacijama koje su do opšteg nacionalnog značaja u cilju očuvanja bogate kulturne baštine bunjevačke nacionalne zajednice.

Nacionalni savet je oformio I poseban radni Tim koji ima zadatak da radi na zaštiti nematarijalnog kulturnog nasleđa Bunjevaca kod UNESCA.

U oblasti obaveštavanja Nacionalni savet je osnivač Bunjevačkog informativnog centra, koji je danas ozbiljna institucija koja pored izdavanja „Bunjevačkih novina“ Kao informativno-političkog glasila izdaje I list za decu Tandrčak. Oformljena je sopstvena radio produkcija koja priprema program koji se emituje pored Radio Novog Sada u trajanju 30 minuta nedeljno, I na Radio Bačka Topola u trajanju 30 minuta, na Radio Subotica u tajanju 60 minuta nedeljno I Radio Sombor u trajanju 30 minuta nedeljno. Aktivan je sopsveni sajt na kojem se ažuriraju svi događaji vezani za bunjevačku nacionalnu zajednicu, a u 2013. Su na sajtu I Bunjevačke novine u elektronskoj formi. Nije izostavljena in TV emisija Spektar na RT Vojvodine koja se u trajanju do 30 minuta emituje dvonedeljno. Naravno, izdato je I 4 broja knjige za decu,Tandrčkovo blago.

Službena upotreba jezika i pisma

Da bi se u celosti mogle primenjivati zakonske odredbe službene upotrebe jezika I pismanajvažniji projekat bunjevačke zajednice je standardizacija bunjevačkog govora u jezik. Za projekat standardizacije bunjevačkog jezika potrebna je sledeća naučno lingvistička građa:

• Ričnik bunjevačkog jezika ( radi se dopunjeno izdanje u saradnji sa Maticom srpskom u Novom Sadu)
• Gramatika I pravopis bunjevačkog jezika
• Zbornik : Bunjevci Etrodijalektološka istraživanja 2009-2011

Ukupno opisana istraživačka građa potrebna je za prikazivanje : KOMITETU EKSPERATA SAVETA EVROPE koji prati primenu Evropske povelje o regionalnim ili manjinskim jezicima.

Jasno je da nam predstoji još puno posla. Mnoge druge nacionalne zajednice odavno su stekle prava koja MI tek treba da dostignemo. Siguran Sam da ćemo u tome uspeti, a da bi uspeli potrebno je da očuvamo jedinstvo I da svi učestvujemo u realizaciji zacrtanih ciljeva. U to ime bunjevačkoj nacionalnoj zajednici čestitam praznik: DAN OSNIVANJA PRVOG NACIONALNOG SAVETA.