Pravo na porodičnu penziju imaju i vanbračni drugovi
Prema poslednjem popisu oko 200.000 ljudi u Srbiji živi u vanbračnoj zajednici, a svako četvrto dete rođeno je u ovoj zajednici, te je konkretna izmena Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju izjednačila vanbračne i bračne drugove u delu ostvarivanja prava na porodičnu penziju, ističe lokalni ombudsman, Erika Tot Salai. Ona objašnjava da je za ostvarivanje porodične penzije potrebno ispuniti opšte i posebne uslove, koji se odnose na godine staža i godine života.
- Opšti uslov za ostvarivanje ovog prava se odnosi na preminulog osiguranika, koji je trebalo da navrši pet godina penzijskog staža da bi njegov supružnik ostvario ovo pravo. Međutim, ukoliko je smrt nastupila usled povrede na radu ili profesionalne bolesti, preživeli supružnik ostvaruje ovo pravo bez obzira na dužinu penzijskog osiguranja. Poseban uslov se odnosi na dužinu trajanja vanbračne zajednice. Zakon predviđa da ta zajednica treba da traje tri godine pre smrti partnera, ali ukoliko postoji zajedničko dete, ovaj uslov se ne postavlja. Dodatni uslov se odnosi na godine starosti preživelog supružnika, koji ostvaruje pravo na penziju. Ukoliko postoji zajedničko maloletno dete, onda sa 45 godina preživeli vanbračni supružnik ostvaruje ovo pravo, ali ukoliko nema, onda žena sa 53, a muškarac sa 58 godina života - objašnjava Tot Salai.
Erika Tot Salai (foto: RTV Panon)
Vanbaračna zajednica utvrđuje se u vanparničnom postupku, a izmena Zakona ne postavlja ograničenje u smislu pre koliko je godina preminuo vanbračni partner. Pravo na penziju može se ostvariti i ukoliko je smrt nastupila i pre deset godina.
- Kao prvo, tri svedoka treba da daju iskaz o tome da su vanbračni partneri živeli u zajedničkom domaćinstvu u vanbračnoj zajednici, a svakako sud ispituje i ostale detalje - dodaje Tot Salai.
Prema rečima lokalnog ombudsmana, veoma su učestali predmeti koji se tiču upravo prava na penziju kod vanbračnih partnera i ova Kancelarija pruža podršku u postupku utvrđivanja ovog prava. Ona savetuje da je najbolje za sve one koji žive u vanbračnoj zajednici to i registruju kod javnog beležnika, kako posle ne bi morali da je dokazuju pred sudom. Kada su u pitanju nasledni odnosi, oni još uvek nisu izjednačeni sa bračnim drugovima.
