Održana istorijska tribina na temu "Žene za istoriju: Bunjevke i Srpkinje"
U radu Velike narodne skupštine 1918. godine učestvovalo je ukupno 757 delegata, od kojih 578 Srba, 84 Bunjevca, 62 Slovaka, 21 Rusin, 6 Nemaca, 3 Šokca, 2 Hrvata i jedan Mađar. Među delegatima bilo je i sedam žena, Milica Tomić iz Novog Sada, Mara K. Jovanović iz Pančeva i pet hrabrih žena iz Subotice, Katica Rajčić, Olga Stanković, Anastazija-Taza Manojlović, Mara Malagurski i Magdalena Manda Sudarević.
Svaka od ovih žena, kao i svi ostali delegati koji su učestvovali u radu Velike narodne skupštine, imali su obavezu da prikupe minimum 1000 glasova.
- Ovih pet Bunjevki i Srpkinja iz Subotice koje su učestvovale 25. novembra 1918. godine na Velikoj narodnoj skupštini Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena ostale su zaboravljene, neistražene, o njihovim životima se malo zna, a reč je o pet žena koje su bile političarke, književnice i humanitarke. Bunjevačka matica u poslednjih godinu dana bavi se aktivnijim istraživanjem o značaju ovih žena, i upravo tribina "Žene za istoriju: Bunjevke i Srpkinje" trebalo bi da nam pokaže ko su bile Subotičanke koje su imale pravo glasa, kada većina žena u Evropi nije - poručio je na otvaranju predsednik Bunjevačke matice, Veljko Vojnić.
Govoreći o tim novembarskim danima i ulozi Bunjevaca u oslobođenju, istraživač istorije Bunjevaca i arhitekta, Mijo Mandić naglasio je koliki je bio doprinos ovih uglednih Subotičanki.
- Petar Pekić u svojoj istoriji oslobođenja Vojvodine piše: Videći kako se ruši Monarhija svi su Bunjevci i Srbi rodoljubi tako dakle osećali, da je došlo vreme, da se i među njima pokrene snažna akcija za svoje oslobođenje. U svim rodoljubivim domovima održavani su sastanci i dogovori o tome da se počne u svrhu zajedničkog istupa Bunjevaca i Srba protiv poraženih tlačitelja svoga naroda. Ne samo borbeni rodoljubi, nego i naše svesne Bunjevke su davale poleta našem narodu, da se nađe složan i jednodušan u tim najvećim trenucima naše novije istorije. Naročitu su agilnost u tom pogledu pokazale Kata Prćić, Mara Malagurski, Manda Sudarević, Olga Stanković i druge naše vrle rodoljupke - kazao je predsednik Odbora za istoriju Bunjevačke matice, Mijo Mandić.
Podsećajući da su pre 100 godina te žene pravo glasa dobile samo na trenutak, doktorantkinja na Fakultetu za medije i komunikacije „Singidunum“ i predsednica Odbora za informisanje u Bunjevačkoj matici, Sandra Iršević, ukazala je na značaj emancipacije Bunjevki za razvoj prvog talasa feminizma.
- Bunjevke i Srpkinje, koje su učestvovale na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu dobile su pravo glasa, ali samo tada. To je bio prvi i usamljeni slučaj političke emancipacije žena na ovim prostorima, i moralo je proći još nekoliko decenija da bi žene dobile puna politička prava i u tom segmentu izjednačile se sa muškarcima, tačnije 1945. godine žene u Jugoslaviji dobile su pravo glasa. Žene su kroz istoriju stalno vodile borbu za ostvarivanje svojih prava, a pripadnice manjina vodile dvostruku borbu i to: za ostvarivanje osnovnih ljudskih prava, prava na rad i maternji jezik. Istražuje se taj istorijski trenutak, ali Subotičanke su ostale neistražene, samo se spomenu prilikom obeležavanja 25. novembra Dana Velike narodne skupštine, koji je jedan od četiri nacionalna praznika bunjevačke nacionalne manjine u Srbiji. Po nekima od njih je nazvana ulica ili trg, ali uglavnom o drugima je teško pronaći bilo kakva obeležja. Reč je pravim pionirkama kada govorimo o učešću u političkom životu, kulturnom, humanitarnom i njihovom uspehu prethodila je teška borba, a ostavile su uticaj ne samo na Suboticu, nego i današnju Srbiju - naglasila je Iršević.
Foto: bunjevci.net
